درخت آزاد از خانواده Ulmaceae و با نام علمی Zelkova carpinifolia است. در گویش های گوناگون زبان فارسی به آن آزا, آزار, آزاد دار, نیل, سیاهدار, سیادور, آقچه آغاج, بز, یذروفق و چاپخو نیز می گویند.
درخت آزاد, جزو درختان بلند قامت است و ارتفاع آن به ۲۵ـ ۳۵متر و قطرش به بیش از یک متری می‌رسد. با تنه ای قطور و پیچیده است. عمر درخت آزاد، طولانی و پوست تنه آن، صاف و نقره‌ای تا خاکستری است که به صورت پلاک از تنه جدا می‌شود و جای آن نارنجی است.
چوب درخت آزاد، قهوه‌ای مایل به نارنجی، نیمه سنگین، نیمه‌سخت و با دوام است و به علت داشتن رشته‌های پارانشیمی فراوان، خاصیت کش‌سان دارد.
آزاد، درختی است کند رشد و نورپسند که طالب خاک های سبک و غنی و عمیق است و اغلب نواحی واریزه‌ای را می‌پوشاند و در بعضی از نواحی جلگه‌ای، توده‌های خالص تشکیل می‌دهد.
برگ های آن ریز، خشن، متناوب, خزان کننده, تخم مرغی یا بیضی, دندانه دار و کاغذی و با رگبرگ شانه ای هستند.
درخت آزاد, جزو درختان بلند قامت است و ارتفاع آن به ۲۵ـ ۳۵متر و قطرش به بیش از یک متری می‌رسد. با تنه ای قطور و پیچیده است. عمر درخت آزاد، طولانی و پوست تنه آن، صاف و نقره‌ای تا خاکستری است که به صورت پلاک از تنه جدا می‌شود و جای آن نارنجی است.
چوب درخت آزاد، قهوه‌ای مایل به نارنجی، نیمه سنگین، نیمه‌سخت و با دوام است و به علت داشتن رشته‌های پارانشیمی فراوان، خاصیت کش‌سان دارد.
آزاد، درختی است کند رشد و نورپسند که طالب خاک های سبک و غنی و عمیق است و اغلب نواحی واریزه‌ای را می‌پوشاند و در بعضی از نواحی جلگه‌ای، توده‌های خالص تشکیل می‌دهد.
برگ های آن ریز، خشن، متناوب, خزان کننده, تخم مرغی یا بیضی, دندانه دار و کاغذی و با رگبرگ شانه ای هستند.
برگ زرد رنگ آن، جلوه زیبایی را در فصل پاییز پدید می‌آورد.
میوه فندقه کوچک آن، بدون واسطه به کنار برگ متصل می‌شود.
گل های این درخت نر یا نر و ماده ( هرمافرودیت), ناشکوفا, دارای سطحی صاف و خشن است که در قاعده شکم دار و در انتها باریک است.
موسم گل دهی در اردیبهشت ماه می باشد.
این درخت در بین گیلکان جنبه تقدس داشته ودر اطراف اماکن متبرکه استان گیلان فراوان دیده می شود.
موسم گل دهی در اردیبهشت ماه می باشد.
این درخت در بین گیلکان جنبه تقدس داشته ودر اطراف اماکن متبرکه استان گیلان فراوان دیده می شود.
" گیلون هر جا آزاره, گیلکونه مزاره " (مثل گالشی )
گیلان, هرجایش درخت آزاد است؛ مزار گیللک ها ( بزرگان گیل ) است. و به عبارتی, در زیر هر درخت آزاد گیلان, یک بزرگ مرد گیل خوابیده است.
در اطراف اماکن متبرکه ,درخت آزادِ چند صد ساله, زیاد به چشم می خورد. عوام معتقدند که اگر بقعه ای مدفن آقا ( مرد) باشد, درخت آزاد آن محوطه" خانم" آن آقاست و بالعکس. درخت آزاد اطراف زیارتگاه ها را نمی برند و احترام زیادی به آن می گذارند و به آن دخیل نیز می بندند و شیره ی قرمز رنگ این درخت را برای تبرک به سر و روی خود مالند.
درخت آزاد به سرما مقاوم و به خشکی حساس است و در باغ های سلطنتی و حاکمان محلی استان گیلان، به دلیل داشتن تنه راست و برگ های زرد زیبا در پاییز، کاشته می‌شد.
گیلان, هرجایش درخت آزاد است؛ مزار گیللک ها ( بزرگان گیل ) است. و به عبارتی, در زیر هر درخت آزاد گیلان, یک بزرگ مرد گیل خوابیده است.
در اطراف اماکن متبرکه ,درخت آزادِ چند صد ساله, زیاد به چشم می خورد. عوام معتقدند که اگر بقعه ای مدفن آقا ( مرد) باشد, درخت آزاد آن محوطه" خانم" آن آقاست و بالعکس. درخت آزاد اطراف زیارتگاه ها را نمی برند و احترام زیادی به آن می گذارند و به آن دخیل نیز می بندند و شیره ی قرمز رنگ این درخت را برای تبرک به سر و روی خود مالند.
درخت آزاد به سرما مقاوم و به خشکی حساس است و در باغ های سلطنتی و حاکمان محلی استان گیلان، به دلیل داشتن تنه راست و برگ های زرد زیبا در پاییز، کاشته می‌شد.
منابع:
کتاب شناسایی گیاهان دارویی و صنعتی جنگلی و مرتعی ( ج 7 )/ تالیف: مهندس مهدی عماد/ ناشر: انتشارات موسسه توسعه روستایی/ زمستان 1379
فرهنگ گیل و دیلم/ تالیف: محمود پاینده لنگرودی/ انتشارات امیرکبیر
کتاب شناسایی گیاهان دارویی و صنعتی جنگلی و مرتعی ( ج 7 )/ تالیف: مهندس مهدی عماد/ ناشر: انتشارات موسسه توسعه روستایی/ زمستان 1379
فرهنگ گیل و دیلم/ تالیف: محمود پاینده لنگرودی/ انتشارات امیرکبیر
عالیه. موفق باشین
پاسخحذف